سخنرانى امام سجاد علیه السّلام در نزدیک مدینه از زبان سیّد بن طاوس
امام علیه السّلام فرمود: ((الحمدالله ...)) سپس فرمود: حمد مى نمایم
متن عربى :
الَّذى بَعْدَ فَارْتَفَعَ ف ى السَّمواتِ الْعُلى ، وَ قَرُبَ فَشَهِدَ النَّجْوى ، نَحْمَدُهُ عَلى عَظائِمِ الامُورِ، وَ فَجَائِعِ الدُّهُورِ، وَ اءَلَمِ الْفَواجِعِ، وَ مَضاضَةِ اللَّواذِعِ، وَ جَلِیلِ الرُّزْءِ، وَ عَظِیمِ الْمَصَائِبِ الْفاظِعَةِ الْکاظَّةِ الْفادِحَةِ الْجَائِحَةِ.
اءَیُّهَا الْقَوْمُ، انَّ اللّهَ وَ لَهُ الْحَمْدُ ابْتَلانا بِمَصائِبَ جَلیلَةٍ، وَ ثُلْمَةٍ فى الاسْلامِ عَظیمَةٍ: قُتِلَ اءَبُو عَبْدِ اللّهِ الحسین ع وَ عِتْرَتُهُ، وَ سُبِىَ نِساؤُهُ وَ صِبْیَتُهُ، وَ دارُوا بِرَاءْسِهِ فى الْبُلْدانِ مِنْ فَوْقَ عامِلِ السِّنانِ، وَ هذِهِ الرَّزِیَّةُ الَّتى لا مِثْلُها رَزِیَّةُ.
اءَیُّهَا النّاسُ، فَاءَیُّ رِجالاتٍ مِنْکُمْ یُسِرُّونَ بَعْدَ قَتْلِهِ؟! اءَمْ اءَىٍُّّ فُؤ ادٍ لا یَحْزُنُ مِنْ اءَجْلِهِ اءَمْ اءَیَّةُ عَیْنٍ مِنْکُمْ تَجْبَسُ دَمْعَها وَ تَضِنُّ عَنْ انْهِمالِها؟! فَلَقَدْ بَکَتِ السَّبْعُ الشِّدادُ لِقَتْلِهِ، وَبَکَتِ الْبِحارُ بِاءَمْواجِها، وَالسَّمواتُ بِاءَرْکانِها، وَ الارْضُ بِاءَرْجائِها، وَ الاشْجارُ بِاءَغْصَانِها، وَالْحِیتانُ و لُجَجِ الْبِحارِ، وَ الْمَلائِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ وَ اءَهْلُ السَّمواتِ اءَجْمَعُونَ.
اءَیُّهَا النّاسُ، اءَىُّ قَلْبٍ لا یَنْصَدِعُ لِقَتْلِهِ؟!
ترجمه :
خداوند را بر امور بزرگ و دشوار و مصیبت هاى روزگار غدار و درد و سوزش داغهاى اندوه آور و واقعه عظیم و مصیبت جسیم که اندوهش بیکران و بار محنتش گران و دشواریش از بیخ بر آورنده صبر داغ دیدگان است .
اى گروه مردم ! به درستى آن خدایى که سپاسش بر من واجب است ، آزمایش نماید ما را به مصیبت هاى بزرگ و رخنه هاى عظیم که در اسلام واقع شد جناب ابى عبدالله الحسین علیه السّلام با عترت طاهره اش کشته شدند و زنان حریمش و دختران کریمش اسیر گردیدند و سر انورش را در بالاى نیزه در شهرها گردانید و چنین مصیبتى را را دیده روزگار هرگز ندیده است .
اى مردم ! چگونه پس از شهادت او، شاد توانید بود و کدام دل از داغ این درد صبورى تواند نمود؛ چه دیده اى مى تواند از ریختن اشک خوددارى کند.
و در صورتى که آسمانهاى هفتگانه که داراى بنایى محکم است ، در شهادت او تاب نیاورده گریستند و دریاها با امواج خود و آسمانها با ارکانشان و زمین با اعماق و اطراف خود و درختان با شاخه هایشان و ماهى ها در دریا و فرشتگان مقرب الهى و همه اهل آسمانها، در این مصیبت عزادار بودند و اشک ریختند!
اى مردم ! کدام قلب از صدمه کشته امام حسین علیه السّلام از هم نشکافت ؟
متن عربى :
اءَمْ اءَىُّ فُؤ ادٍ لا یَحِنُّ الَیْهِ؟! اءَمْ اءَىُّ سَمْعٍ یَسْمَعُ هذِهِ الثُّلْمَةَ الَّتى ثُلِمَتْ فى الاسلام وَ لا یُصَمُّ؟!
اءَیُّهَا النّاسُ، اءَصْبَحْنا مَطْرودینَ مُشَرَّدینَ مَذُودینَ شاسِعینَ عَنِ الامْصارِ، کَاءنَّنا اءَوْلادُ تُرْکٍ اءَوْ کابُلَ، مِنْ غَیْرِ جُرْمٍ اجْتَرَمْناهُ، وَ لا مَکْرُوهٍ ارْتَکَبْناهُ، وَ لا ثُلْمَةٍ فى الاسْلامِ ثَلَمْناها، ما سَمِعْنا بِهذا فى آبائِنَا الاوَّلینَ، انْ هذا الاّ اخْتِلاقُ.
وَ اللّهِ، لَوْ اءَنَّ النَّبِىَّ تَقَدَّمَ الَیْهِمْ فى قِتالِنا کَما تَقَدَّمَ الَیْهِمْ فى الْوِصایَةِ بِنا لَما زادُوا عَلى ما فَعَلُوا بِنا، فَانّا لِلّهِ وَ انّا الَیْهِ راجِعُونَ، مِنْ مُصیبَةٍ ما اءَعْظَمَها وَ اءَوْجَعَها وَ اءَفْجَعَها وَ اءَکَظَّها وَ اءَفْظَعَها وَ اءَفْدَحَها، فَعِنْدَ اللّهِ نَحْتَسِبُ فیما اءَصابَنا وَ اءَبْلَغَ بِنا، انَّهُ عَزیزُ ذُو انْتِقامِ)).
قَالَ الرّاوى : فَقامَ صُوحانُ بْنُ صَعْصَعَةَ بْنِ صُوحانَ - وَ کانَ زَمِنا - فَاعْتَذَرَ الَیْهِ ص بِما عِنْدَهُ مِنْ زَمانَهِ رِجْلَیْهِ، فَاءَجابَهُ بِقَبُولِ مَعْذِرَتِهِ وَ حُسْنِ الظَّنِّ بِهِ وَ شَکَرَ لَهُ وَ تَرَحَّمَ عَلى اءَبیهِ.
ترجمه :
کدام دلى است که فریاد و ناله را فرو گذاشت ؟ کدام گوش خبر وحشت اثر این رخنه که بر اسلام وارد گردید، بشنید و گریه نکرد؟
اى مردم ! صبح طالع ما بدان تیرگى رسید که مطرود و بى اعتبار و دور از بلاد و انصار، شهره هر دیار گردیدیم ، گویا ما از اهالى ترکستان و کابل هستیم ، (که چنین بر خوردى با ما مى کنند) بودن آنکه جرمى کرده و یا کار ناپسندى به جا آورده یا آنکه رخنه در دین نموده باشیم .
همانا چنین رفتار اهانت آمیزى را در گذشتگان سراغ نداریم بلکه این بدعت و جسارت جدیدى است به خداى یگانه سوگند که چنانچه رسول خدا صلى الله علیه و آله به جاى وصیت در رعایت حق ما، فرمان جنگ با ما را مى داد، زیاده از آنچه به جا آوردند، نمى توانستند ظلمى نمایند؛ ((فانه لله ...)) آن مصیبتى که عظیم و درد ناک و اندوهش گرانبار است و خارج از اندازه و مقدار و تلخ و ناگوار بوده سپس در آنچه به ما رسید، از مصیبت ها نزد حضرت داور احتساب اجر مى دارم و ذخیره آخرت مى شمارم ؛ ((فانه ...)).
راوى گوید: سپس صوحان بن صعصعه بن صوحان که مبتلا به مرض و زمینگیر بود، زبان معذرت گشود و اظهار افسوس بر عدم قدرت بر یارى و نصرتش نمود که از پاها زمینگیر و از تقاعد ناگزیر بوده امام سجاد علیه السّلام به حسن جواب عذر او را پذیرفت و به حسن عقیدت خود درباره اش ملاطفت گفت و خدمت ناکرده اش را قبول کرده و بر والدش رحمت نمود.
متن عربى :
قالَ عَلِىُّ بْنُ مُوسى بْنِ جَعْفَرٍ بْنِ مُحَمَّدٍ بْنِ طاوُسِ جامِعُ هذَا الْکِتابِ:
ثُمَّ انَّهُ ص رَحَلَ الَى الْمَدینَةِ بِاءَهْلِهِ وَ عَیالِهِ، وَ نَظَرَ الى مَنازِلِ قَوْمِهِ وَ رِجالِهِ، فَوَجَدَ تِلْکَ الْمَنازِلَ تَنُوحُ بِلِسانِ اءَحْوالِها، وَ تَبُوحُ بِاعْلانِ الدُّمُوعِ وَ ارْسالِها، لِفَقْدِ حُماتِها وَ رِجالِها، وَ تَنْدُبُ عَلَیْهِمْ نَدْبَ الثَّواکِلِ، وَ تَسْاءَلُ عَنْهُمْ اءَهْلَ الْمَناهِلِ، وَ تُهَیِّجُ اءَحْزانَهُ عَلى مَصارِعَ قَتْلاهُ، وَ تُنادى لاجْلِهِمْ: وا ثَکْلاهُ، وَ تَقُولُ:
یا قَوْمُ، اءَعْذِرُونى عَلَى النِّیاحَةِ وَالْعَویلِ، وَ ساعِدُونى عَلَى الْمُصابِ الْجَلیلِ.
فَانَّ الْقَوْمَ الَّذینَ اءَنْدُبُ لِفِراقِهِمْ وَ اءَحِنُّ الى کَرَمِ اءَخْلاقِهِمْ.
کانوا سُمّارَ لَیْلى وَ نَهارى ، وَ اءَنْوارَ ظُلَمى وَ اءَسْحارى ، وَ اءَطْنابَ شَرَفى وَ افْتِخارى ، وَ اءَسْبابَ قُوَّتى وَ انْتِصارى ، وَالْخَلَفَ مِنْ شُمُوسى وَ اءَقْمارى .
ترجمه :
ورود قافله به مدینه مؤ لف کتاب لهوف ، على بن موسى بن جعفر بن محمد بن طاوس - علیهم الرحمة من الرب الروف - چنین گوید:
امام سجاد علیه السّلام با اهل و عیال از آن منزل کوچ فرمود تا به شهر مدینه رسید و در آن حال به منزلهاى بى صاحب مردان عشیره خویش نظر نمود، دید که همه آن خانه هاى خالیبه زبال حال ، نوحه و ناله بر ساکنان سابق خویش دارند و بر فقدان حمایتگران و مردان خود، سیلاب اشک از دیدگان مى بارند و بر مصیبت صاحبان خود همچون زنان داغدار گریان و سوگوارند و حال آنان را از مسافران سراغ مى گیرند. و آتش حزن و اندوه آن مظلوم را بر مصرع کشتگان خود به هیجان مى آوردند و آواز واثکلاه بلند مى نمودند.
